“Het gaat hier om het tekenen van een contract, een juridische procedure dus.
Zoek je een specialist die dat het beste kan begeleiden, dan kom je uit bij
de notaris. Hij is hiervoor het beste geëquipeerd”, stelt professor Nora van
Oostrom van het Molengraaf Instituut voor Privaatrecht van de Universiteit
Utrecht. De hoogleraar notarieel recht was een van de onderzoekers die aan
het rapport meewerkte.
Evaluatie
Het rapport, dat in opdracht van het ministerie van Justitie is opgesteld, is
een evaluatie van de maatregelen die in 2003 zijn ingevoerd voor de
bescherming van huizenkopers.
Om impulsaankopen te voorkomen en de mogelijkheid te creëren voor het
raadplegen van een deskundige, heeft iedere particuliere koper het recht op
drie dagen bedenktijd na het tekenen van de koopovereenkomst. Twijfelt de
koper binnen die termijn over zijn beslissing, dan kan hij zonder opgaaf van
reden het contract verbreken. De regeling is ingevoerd omdat destijds de
overspannen huizenmarkt kopers dwong tot een snelle beslissing.
DoelloosDe beschermingsconstructie mist volgens Van Oostrom in de
huidige woningmarkt haar doel. “Er is momenteel een kopersmarkt, dus van
impulsaankopen is vrijwel geen sprake”, stelt zij. “Ook zien we dat mensen
het tekenen van het contract uitstellen. Ze zijn dan nog nergens aan
gebonden waardoor de bedenktijd niet gaat lopen.”
De nu wettelijk geregelde drie dagen bedenktijd zijn volgens Van Oostrom niet
alleen erg gevoelig voor de economische omstandigheden. De regeling is
volgens de hoogleraar ook nogal eenzijdig. “De beschermingsconstructie is nu
erg gericht op de particuliere koper. De vraag is echter of niet ook de
belangen van de verkoper moeten worden beschermd. Want voor deze mensen
staan er net zo goed grote belangen op het spel.”
‘Lobby notarissen’
“Dit rapport is een geslaagde lobby van de notarissen”, stelt de woordvoerder
van de Nederlandse Vereniging van Makelaars (NVM). De belangenorganisatie
trekt de aanbevelingen van de onderzoekers nadrukkelijk in twijfel. “In het
rapport staat dat ze in hun eigen kennissenkring navraag hebben gedaan”,
sneert de woordvoerder.
De drie dagen bedenktijd functioneren volgens de NVM in de praktijk prima. En
dat zou volgens de woordvoerder van de belangenorganisatie ook uit het
onderzoek blijken. “Ik zie geen negatieve conclusies in het rapport staan.
Het lijkt er op dat er door de onderzoekers zorgvuldig naar de conclusies is
toe geschreven.”
Kostenstijging
De NVM vreest dat de transactiekosten sterk zullen stijgen als de notaris
verantwoordelijk wordt voor het tekenen van het koopcontract. “Daar is geen
consument bij gebaat. Dat vindt ook de Vereniging Eigen Huis (de
belangenorganisatie van huiseigenaren, red.)”, zo stelt de NVM-woordvoerder.
Van Oostrom relativeert de vrees voor kostenstijgingen. “In 2003 is daar in de
Tweede Kamer ook over gesproken. Maar sindsdien zijn de tarieven van
notarissen drastisch verlaagd.”
In het onderzoek staat volgens de hoogleraar verder dat de kosten voor de
makelaar aanzienlijk lager zouden worden als de notaris de afhandeling van
het verkoopcontract verzorgt. “De makelaar zou dan goedkoper worden. Want
die doet minder.”
Aanbevelingen
Onderzoekster Van Oostrom benadrukt zich bewust te zijn van de consequenties
van de aanbevelingen in het onderzoek. “Wij beseffen het politieke en
economische belang van onze aanbevelingen.” Maar volgens Van Oostrom is
nadrukkelijk gekeken naar hoe de belangen van koper en verkoper het beste
gediend worden. “Uiteindelijk gaat het om de vraag: Wat is het doel van de
wet? En dat is de bescherming van de bij de verkoop van een woning betrokken
partijen, niet de belangen van makelaars en notarissen.”
De Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie (KNB) laat via haar woordvoerder
weten nog niet op het rapport te willen reageren. “Het is heel dik. Voor wij
reageren, willen we eerst de kleine lettertjes goed bestuderen.”
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl